ΚΩΣΤΗΣ ΜΟΥΣΟΥΡΟΥΛΗΣ:Το Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης στοχεύει και στην ενεργειακή αυτονομία, τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή των νησιών.
Στη στήλη "ΓΝΩΜΗ" της εφημερίδας "ΤΑ ΝΕΑ" στις 05/11/2022, ο Κωστής Μουσουρούλης, Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, σε άρθρο του με τίτλο "Νησιά και κλιματική ουδετερότητα", αναφέρθηκε στην τεράστια σημασία που έχει για τις εξαρτημένες από τον άνθρακα νησιωτικές περιοχές της Ελλάδας, το Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης.
Τονίζει δε πως " Το Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία εν τω γίγνεσθαι, για τη διασφάλιση της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής σε ευαίσθητες περιοχές της ηπειρωτικής και της νησιωτικής Ελλάδας".
Ακολουθεί το άρθρο:
Νησιά και κλιματική ουδετερότητα
Το πρώτο ευρωπαϊκό Πρόγραμμα ΕΣΠΑ για τη δίκαιη μετάβαση των εξαρτημένων από τον άνθρακα περιοχές είναι Ελληνικό. Απευθύνεται στις περιοχές εξόρυξης και καύσης λιγνίτη για ηλεκτροπαραγωγή καθώς και στα μη διασυνδεδεμένα με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό σύστημα νησιά (ΜΔΝ), τα οποία ηλεκτροδοτούνται με καύση πετρελαίου σε αυτόνομους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς (ΑΣΠ). Οι περιοχές αυτές θα ενισχυθούν με 1,63 δις ευρώ, προκειμένου να στηριχθεί η απασχόληση και να επιτευχθεί η ισορροπημένη και βιώσιμη ανάπτυξή τους.
Οι ΑΣΠ συγκροτούν 32 αυτόνομα ηλεκτρικά συστήματα που τροφοδοτούν ένα ή περισσότερα ΜΔΝ. Τα 24 θα αποσυρθούν έως το 2029, με την ολοκλήρωση της συνδετήριας καλωδίωσής τους, ενώ τα 8 θα παραμείνουν σε καθεστώς ΜΔΝ. Η ενεργειακή μετάβαση θα πραγματοποιηθεί με τη σταδιακή διείσδυση των ΑΠΕ στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Στην πρώτη περίπτωση, λόγω της αύξησης του «ηλεκτρικού χώρου» που θα προκύψει από τη διασύνδεση, και στη δεύτερη, με την εγκατάσταση υβριδικών σταθμών παραγωγής οι οποίοι συνδυάζουν αιολική-ηλιακή ενέργεια με συστήματα αποθήκευσης ενέργειας.
Για να πετύχουμε την ένταξη των ΜΔΝ στο χάρτη δίκαιης μετάβασης, υποστηρίξαμε ότι: (1) η παραγωγή καθαρής ενέργειας θα συμβάλλει στον βιώσιμο μετασχηματισμό των δύο βασικών πυλώνων ανάπτυξης και μεγαλύτερων καταναλωτών ενέργειας: του τουρισμού και της γαλάζιας οικονομίας. Αλλιώς, η μετάβαση θα είναι ελλιπής, με συνεπαγόμενες επιπτώσεις στο ανθρώπινο δυναμικό, το παραγωγικό κεφάλαιο και το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, (2) η ενεργειακή μετάβαση ανάλογα με την περίπτωση, επηρεάζει με διαφορετικό τρόπο κάθε συστάδα νησιών τόσο σε σχέση με την απώλεια θέσεων εργασίας και τη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας, όσο και σε σχέση με τη δυνατότητα διαφοροποίησης της τοπικής τους οικονομίας και (3) η ενεργειακή μετάβαση επηρεάζει διαφορετικά κάθε νησί, ανάλογα με τη βαρύτητα του πετρελαίου στο παραγωγικό του σύστημα, ενώ προκαλεί επιπλέον κόστη τα οποία δεν μπορούν να επωμιστούν εξ ολοκλήρου τα νησιά, με δεδομένες τις φυσικές προκλήσεις της νησιωτικότητας.
Ειδικά για τα νησιά τα οποία χαρακτηρίζονται από πληθυσμιακή στασιμότητα, αδύναμες οικονομίες, χαμηλή ποιότητα υποδομών/υπηρεσιών και γεωγραφική απομόνωση, η διαφοροποίηση, με αφετηρία την ενεργειακή μετάβαση και τις αλλαγές που αυτή επιφέρει στις τοπικές οικονομίες, θα επιδιωχθεί μέσω της πρωτοβουλίας Gr-eco Islands. Η πρωτοβουλία θα χρηματοδοτήσει ολιστικές παρεμβάσεις που συμβάλλουν στην ενεργειακή αυτονομία και στη στροφή των τοπικών οικονομιών προς πιο πράσινες και βιώσιμες δραστηριότητες. Οι πόροι θα προέλθουν κυρίως από το Πρόγραμμα «Περιβάλλον & Κλιματική Αλλαγή» και συμπληρωματικά από το Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης και τα Περιφερειακά Προγράμματα.
Επιπλέον, πετύχαμε τη δυνατότητα χορήγησης σε όλες τις περιοχές μετάβασης έως και 10% επιπλέον ποσοστό ενίσχυσης για μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, ανεξάρτητα από την πηγή χορήγησης της ενίσχυσης (εθνικοί ή ευρωπαϊκοί πόροι).
Το Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία εν τω γίγνεσθαι, για τη διασφάλιση της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής σε ευαίσθητες περιοχές της ηπειρωτικής και της νησιωτικής Ελλάδας.