Η απάντηση της ΕΕ στην κρίση του κορονοϊού έρχεται να καλύψει την περίοδο από σήμερα έως το 2027 και θα επικεντρωθεί στα πρώτα καίριας σημασίας έτη της ανάκαμψης. Ταυτόχρονα η προετοιμασία του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου για την περίοδο 2021-2027 δίνει το στίγμα για τη μετάβαση σε μια πιο πράσινη, ψηφιοποιημένη Ευρώπη, για να προετοιμάσει ένα καλύτερο μέλλον για την επόμενη γενιά.

Ύστερα από αίτημα των αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων, η Επιτροπή παρουσίασε στα τέλη Μαΐου2020 μια πολύ ευρεία δέσμη που συνδυάζει το μελλοντικό Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) με μια συγκεκριμένη προσπάθεια ανάκαμψης στο πλαίσιο του μέσου «Next Generation EU» (NGEU).

Πρόκειται για μια φιλόδοξη και ολοκληρωμένη δέσμη που συνδυάζει το κλασικό ΠΔΠ με μια πρωτοφανή προσπάθεια ανάκαμψης με σκοπό την αντιμετώπιση των επιπτώσεων μιας πρωτοφανούς κρίσης προς το συμφέρον της ΕΕ.

Στο πλαίσιο του μέσου «Next Generation EU» (NGEU) το κυριότερο «εργαλείο» είναι ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) ο οποίος μάλιστα απορροφά το 90% του συνολικού ποσού των 750 δις ευρώ, που συμφωνήθηκαν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουλίου 2020,

Το μέσο NGEU και το ΠΔΠ είναι αλληλένδετα. Η προσπάθεια ανάκαμψης είναι αναγκαία ως ταχεία και αποτελεσματική απάντηση σε μια προσωρινή πρόκληση, ωστόσο θα αποφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα και θα είναι βιώσιμη μόνο εάν συνδέεται και εναρμονίζεται με το παραδοσιακό ΠΔΠ, το οποίο διαμορφώνει τις δημοσιονομικές πολιτικές μας από το 1988 και προσφέρει μακροπρόθεσμη προοπτική.

Επισημαίνονται επίσης τα εξής:

• Μετά την πολιτική συμφωνία των 27 αρχηγών/κυβερνήσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα ακολουθήσει διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η δε έκδοση των αποφάσεων για το ΠΔΠ και των αποφάσεων για τους ίδιους πόρους αναμένεται για το τέλος του 2020, μετά και την επικύρωση από τα εθνικά κοινοβούλια.
• Το σχέδιο για την ευρωπαϊκή ανάκαμψη θα χρειαστεί μαζικές δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο προκειμένου να τεθεί η Ένωση σταθερά σε πορεία βιώσιμης και ανθεκτικής ανάκαμψης, με τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την αποκατάσταση των άμεσων ζημιών που προκάλεσε η πανδημία COVID-19, και παράλληλα με υποστήριξη των πράσινων και ψηφιακών προτεραιοτήτων της Ένωσης. Ενισχυμένο από το NGEU, το ΠΔΠ θα αποτελέσει το κύριο ευρωπαϊκό μέσο.
• Συγκεκριμένα για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027 προβλέπεται συνολικό ποσό  για αναλήψεις υποχρεώσεων 1 074,3 δις EUR και  για το  NGEU συνολικό ποσό 750 δις EUR.

• Σε ό,τι αφορά το NGEU, στην απόφαση για τους ίδιους πόρους, η Επιτροπή εξουσιοδοτείται να δανειστεί εξ ονόματος της Ένωσης κεφάλαια από τις κεφαλαιαγορές συνολικού ύψους έως 750 δισ. EUR σε τιμές 2018. Η νέα καθαρή δανειοληπτική δραστηριότητα θα παύσει το αργότερο στα τέλη του 2026. Η Ένωση θα χρησιμοποιήσει τα κεφάλαια που θα δανειστεί από τις κεφαλαιαγορές αποκλειστικά για τον σκοπό της αντιμετώπισης των συνεπειών της κρίσης της COVID-19.
• Το 70% των επιχορηγήσεων που θα παρασχεθούν από τον RRF δεσμεύεται για τα έτη 2021 και 2022. Το υπόλοιπο 30% δεσμεύεται πλήρως έως τα τέλη του 2023.
• Η κλείδα κατανομής υποχρεώσεων του RRF για τα έτη 2021-2022 θα καθορισθεί σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής. Στην κλείδα κατανομής για το έτος 2023, το κριτήριο της ανεργίας για την περίοδο 2015-2019 αντικαθίσταται, σε ίση αναλογία, από την απώλεια πραγματικού ΑΕγχΠ που παρατηρήθηκε το 2020 και από τη σωρευτική απώλεια του πραγματικού ΑΕγχΠ που παρατηρήθηκε κατά την περίοδο 2020-2021, η οποία θα υπολογιστεί έως την 30ή Ιουνίου 2022.
• Τα κράτη μέλη καταρτίζουν εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στα οποία εκτίθεται η μεταρρυθμιστική και επενδυτική ατζέντα του εκάστοτε κράτους μέλους για τα έτη 2021-23.
• Η δράση για το κλίμα θα ενσωματωθεί σ ’όλες τις πολιτικές και τα προγράμματα που χρηματοδοτούνται βάσει του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2021-2027 με συνολικό ποσό  για αναλήψεις υποχρεώσεων 1 074,3 δις EUR και  του NGEU, με συνολικό ποσό 750 δις EUR.
• Γενικός κλιματικός στόχος ισοδύναμος με ποσοστό 30% θα ισχύει για το συνολικό ύψος των δαπανών από το ΠΔΠ και το NGEU και θα αποτυπωθεί σε κατάλληλους στόχους στην τομεακή νομοθεσία. Οι στόχοι αυτοί συμμορφώνονται με τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας της ΕΕ έως το 2050 και συμβάλλουν στην επίτευξη των νέων στόχων της Ένωσης για το κλίμα έως το 2030, οι οποίοι θα επικαιροποιηθούν έως το τέλος του έτους.

Τα ποσά στο πλαίσιο του NGEU για επιμέρους προγράμματα έχουν ως ακολούθως:

Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF)    672,5 δισ. EUR

εκ των οποίων δάνεια                                                      360 δισ. EUR

εκ των οποίων επιχορηγήσεις                                        312,5 δισ. EUR

REACT-EU:                                                                        47,5 δισ. EUR

«Ορίζων Ευρώπη»:                                                             5 δισ. EUR

«InvestEU»:                                                                        5,6 δισ. EUR

Αγροτική ανάπτυξη:                                                            7,5 δισ. EUR

Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης:                                           10 δισ. EUR

rescEU:                                                                              1,9 δισ. EUR

Σύνολο:                                                                          750 δισ. EUR

«Το σχέδιο ανάκαμψης μετατρέπει την τεράστια πρόκληση που αντιμετωπίζουμε σε ευκαιρία, όχι μόνο ενισχύοντας την ενιαία αγορά αλλά και επενδύοντας στο μέλλον μας: η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και η ψηφιοποίηση θα ενισχύσουν την απασχόληση και την ανάπτυξη, την ανθεκτικότητα των κοινωνιών μας και την υγεία του περιβάλλοντός μας. Τώρα είναι η ώρα της Ευρώπης. Η βούλησή μας να αναλάβουμε δράση πρέπει να είναι ανάλογη με τις προκλήσεις που όλοι αντιμετωπίζουμε. Χάρη στο μέσο Next Generation EU εξασφαλίζουμε μια φιλόδοξη απάντηση.»

Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν

Περισσότερες πληροφορίες:

https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/qanda_20_949

https://www.consilium.europa.eu/media/45132/210720-euco-final-conclusions-el.pdf